Cewki rezonansowe na fale długie – zakres radiofoniczny, np. do odbioru
Programu I Polskiego Radia (225 kHz, 1200 kW ze Solca Kujawskiego)
• drut nawojowy w emalii (DNE) o grubości 0.1 do 0.2 mm (średnio zero koma kilkanaście setnych milimetra)
• pręt ferrytowy (okrągły) o średnicy 8 lub 10 mm, długość 10-20 cm (średnio kilkanaście centymetrów)
• cewkę rezonansową nawijamy na karkasie tekturkowym, tzn. z grubszego papieru, cieńszej tekturki lub najlepiej z kliszy fotograficznej robimy rulonik/rureczkę, dość ciasno nasuniętą na pręt ferrytowy; zaleca się, aby rulonik dawał się w miarę łatwo przesuwać po pręcie ferrytowym; uzwojenie nawijamy starannie, zwój przy zwoju, a końce, czyli wyprowadzenia cewki, mocujemy np. taśmą izolacyjną, nicią, klejem wzgl. roztopioną parafiną ze świeczki
• cewkę sprzęgającą (o ile występuje w naszym układzie odbiornika) najlepiej nawinąć na cewce rezonansowej (centrycznie i dokładnie na jej środku); zaleca się zrobić to na przekładce, np. z jednej warstwy taśmy izolacyjnej lub zwykłej klejącej; cewka sprzęgająca może (a nawet powinna) być
nawinięta drutem dwu- lub trzykrotnie grubszym niż cewka rezonansowa; ma ona zazwyczaj od 8 do 15 zwojów
• ilość zwojów cewki rezonansowej + kondensator rezonansowy (wg prowincjonalno-kresowej szkoły konstruktorskiej, tzn. z optymalizacją „pod Solec Kujawski” oraz przy odbiorze także w pobliżu najodleglejszych krańców naszego kraju): 100 zwojów (ok. 60 μH przed włożeniem pręta ferrytowego,
tzn. około 240-360 μH po włożeniu pręta) + kondensator do rezonansu około 1200-1800 pF (1.2 do 1.8 nF, czyli nanofarada, a więc średnio około 1.5 nF; używamy oczywiście kondensatora stałego);
dokładne dostrojenie uzyskujemy poprzez przesuwanie pręta ferrytowego; w przypadku nietypowych prętów ferrytowych o przekroju prostokątnym wartość kondensatora rezonansowego może dochodzić nawet aż do 2800 pF (2.8 nF)
Nie jest to oczywiście jedyna możliwa konfiguracja LC, bo generalnie można nawijać od 100 do 300 zwojów i dołączać do tego kondensatory rezonansowe o pojemności od 150 do 2000 pF.
W naszych dawnych PRL-owskich odbiornikach fabrycznych było zazwyczaj około 150-240 zwojów
z pojemnościami od 180 do 470 pF. Można oczywiście użyć kondensatora strojeniowego o zakresie
przestrajania np. 50-470 pF lub odpowiedniej diody pojemnościowej przestrajanej potencjometrem
(choć w przypadku fal długich i odbioru samego tylko Programu I Polskiego Radia nie wydaje się
to szczególnie celowe, ponieważ można użyć zwykłego kondensatora stałego, a dostrojenia
do częstotliwości 225 kHz czy ewentualnie też do czeskiego „Radiożurnalu” na 270 kHz dokonać przesuwając pręt ferrytowy w karkasie).
AKTUALIZACJA!!! Od 1 stycznia 2022 nie ma już „Radiożurnalu” na częstotliwości 270 kHz ani mocnych czeskich stacji średniofalowych na 639 i 954 kHz (pozostała jedynie znacznie słabsza stacja "Radio Dechovka" na częstotliwości 1233 kHz). Niniejszy materiał celowo/uproszczeniowo pomija również zjawisko bardzo znacznych pojemności międzyzwojowych, szczególnie istotnych w przypadku cewek o ilości zwojów przekraczających 200 (takie pojemności międzyzwojowe dodają się do podstawowej pojemności rezonansowej układu LC i dlatego kondensator rezonansowy może być nawet kilkukrotnie mniejszy od tego, co nakazywałyby nam elementarne "wytyczne matematyczne"). Opracowanie zakłada, że mamy do czynienia ze standardowym prętem ferrytowym o współczynniku przenikalności magnetycznej (µ) zawierającym się między 4 a 5 (np. pręty z naszych dawnych polskich zakładów "Polfer"), jednakże istnieją również antenowe pręty ferrytowe innych producentów o "mi" (nie)znacznie niższym (np. Neosid) lub (nie)znacznie wyższym (np. niektóre radzieckie). Liczba zwojów odnosi się do typowego drutu nawojowego w emalii, a nie do drutów nawojowych w jedwabiu czy specjalistycznej licy wielkiej częstotliwości.
opracowanie: Marcin Perliński
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz