Spis miejscowości przedwojennego powiatu dzierżoniowskiego wraz z polskimi i niemieckimi nazwami ...

 ... oraz z liczbą mieszkańców w roku 1943:

Lp.	Miejscowość	Nazwa niemiecka	Liczba mieszkańców w 1943 roku
1	Bielawa	Langenbielau	20 019
2	Borowica	Harthau	460
3	Bratoszów	Stolbergsdorf	298
4	Chwalęcin	Quanzendorf	170
5	Dankowice	Dankowitz	280
6	Dobrocin	Güttmannsdorf	679
7	Dzierżoniów	Reichenbach	18 080
8	Gilów	Girlachsdorf	755
9	Glinica	Gleinitz	242
10	Gola	Guhlau	144
11	Janówek	Ober Johnsdorf	213
12	Jaźwina	Langseifersdorf	1530
13	Jezierzyce	Groß Jeseritz	321
14	Jędrzejowice	Emderdorf	130
15	Jordanów	Jordansmühl	1300
16	Kamionki	Steinkunzendorf	733
17	Kiełczyn	Költschen	301
18	Kietlin	Kittelau	251
19	Książnica	Pfaffendorf	514
20	Księgienice	Groß Kniegnitz	1085
21	Kośmin	Schobergrund	-
22	Kuchary	Kuchendorf	-
23	Ligota Mała	Klein Ellguth	116
24	Ligota Wielka	Groß Ellguth	514
25	Łagiewniki	Heidersdorf	2151
26	Mleczna	Lohetal (wcześniej Mlietsch)	162
27	Młynica	Mellendorf	230
28	Mościsko	Faulbrück	1634
29	Niemcza	Nimptsch	3525
30	Nowa Wieś Niemczańska	Neudorf bei Bad Dirsdorf	240
31	Nowizna	Neudorf Eule	553
32	Oleszna	Langenöls	1200
33	Owiesno	Habendorf	927
34	Pieszyce	Peterswaldau	6980
35	Piława Dolna	Peilau	1913
36	Piława Górna	Gnadenfrei	5574
37	Piotrówek	Petersdorf	181
38	Piotrków	Petersrode	106
39	Piskorzów	Peiskersdorf	674
40	Podlesie	Kunsdorf	251
41	Pożarzyce	Poseritz	214
42	Przerzeczyn Zdrój	Bad Dirsdorf	960
43	Przystronie	Breitental	278
44	Radzików	Rudelsdorf	419
45	Ratajno	Panthenau	271
46	Rościszów	Steinseifersdorf	1416
47	Roztocznik	Olbersdorf	622
48	Ruszkowice	Lohenstein	66
49	Sieniawka	Lauterbach	460
50	Sienice	Senitz	570
51	Słupice	Schlaupitz	528
52	Sokolniki	Wätrisch	212
53	Stoszów	Stoschendorf	-
54	Świątniki	Schwentnig	333
55	Tuszyn	Hennersdorf	443
56	Tomice	Thomnitz	138
57	Trzebnik	Trebnig	217
58	Uciechów	Bertholdsdorf	544
59	Wilków	Groß Wilkau	590
60	Winna Góra	Karlsdorf-Weinberg	234
61	Włóki	Dreißighuben	769

 

Powyższa lista miejscowości jest niemal "żywcem" zaczerpnięta z publikacji Pana Henryka Kwiatkowskiego, znanego i znakomitego historyka Dzierżoniowa, taty mojego kolegi Piotra Kwiatkowskiego.

Wszystkie powyższe dane pochodzą z czasów stricte "adolfowych", więc niektóre nazwy są już po korekcie ideologicznej, jakiej dokonano w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku. Przykładowo wieś Mleczna, gdzie wychowała się Moja Mama (Elżbieta Perlińska z domu Nicoś), otrzymała nazwę Lohetal i tak na tę miejscowość mówił ostatni dziedzic/właściciel Mlecznej, niejaki Reinhold Zirpel, który odwiedzał Moich Dziadków (Leona oraz Rozalię Nicosiów, z domu Szwast) i nawet nie chciał słyszeć o dawnej słowiańsko brzmiącej nazwie Mlietsch. I nie ma co się dziwić, bo to rodzina obszarnicza (choć nie "z vonów"). Jego brat zginął na froncie wschodnim, a on sam (= ten, z którym rozmawiałem) jakoś wydostał się z radzieckiej niewoli (za złoto, które miał przy sobie, udało się go przewieźć kutrem rybackim do Finlandii, gdzie przejęli go Amerykanie i przejechał się nawet z nimi czołgiem typu Sherman). Rodzinny grobowiec Zirplów nadal znajduje się na cmentarzu w Jordanowie Śląskim. Człowiek, z którym  rozmawiałem, bardzo zmienił się psychicznie po wojnie, bo stracił niemal wszystko i pracował jako zarządca administrujący majątkami obszarniczymi w Niemczech Zachodnich (Untergut Lenthe koło Gehrden, niedaleko Hanoweru w Dolnej Saksonii). Powiedział mi, że teraz wie, że to wiedza jest najważniejsza, a nie pieniądze, dlatego bardzo starannie wykształcił swoją córkę i większość tego, co zarabiał, przeznaczał na jej studia, także w USA. Zauważyłem jednakże, że nie pozbył się do końca obszarniczych naleciałości i o swoich pracownikach wyrażał się dość specyficznie (używał rzeczownika der Kuli = robociarz, wyrobnik, kulis). Mimo wszystko bardzo lubiłem tego człowieka, ponieważ do dziś uważam, że miał w sobie mocny szlachecki oraz idealistyczny szlif osobowościowy (mimo, że przecież z "vonów" wcale nie był, ale się przez cale życie wśród nich obracał). 

W latach trzydziestych XX wieku tzw. "pałac" (czyli dwór) w Mlecznej wyglądał następująco:

źródło: archiwum rodziny Zirpel

A na poniższym zdjęciu od lewej: żona Reinholda Zirpla (chyba o imieniu Johanna), Moja Babcia Rozalia Nicoś (z domu Szwast), Reinhold Zirpel oraz Mój Dziadek Leon Nicoś, córka Państwa Zirplów, Janina Nicoś, zięć Państwa Zirplów:

 

źródło: archiwum rodziny Zirpel

Zachowała się lista wszystkich pełnoletnich mieszkańców wsi Mleczna z 1943 roku, która opublikowana została w księdze mieszkańców ówczesnego przedwojennego powiatu dzierżoniowskiego (niem. Kreis Reichenbach). Lista ta zawiera również dokładną specyfikację przynależności zawodowej ludności wsi. Przekrój zawodowy mieszkańców w niej wyszczególnionych świadczy dobitnie o folwarczno-najemnym charakterze gospodarki rolnej na terenie Mlecznej:

Adam, Paul → pracownik rolny
Bagrowsky, Stanislaus → zagrodnik
Beßner, Berta → pracownica rolna
Beßner, Hermann → woźnica rolny
Böse, Ernst → pracownik rolny
Brauner, Ernst → zagrodnik
Ernst, Luise → pracownik rolny
Fengler, Ernst → strażnik drogowy
Fichtner, Ernst → woźnica rolny
Gallinsky, Johann → woźnica rolny
Hallmann, August → pracownik rolny
Hellmich, Ernst → woźnica rolny
Hoffmann, Paul → woźnica rolny
Jenke, Eduard → dojarz
Loske, Albert → zagrodnik
Mann, Paul → konduktor
Milde, Hermann → traktorzysta
Müller, Ernst → zagrodnik
Müller, Heinrich → zagrodnik
Reich, Emma → pracownica rolna
Reich, Martha → pracownica rolna
Salomo, Kurt → pracownik rolny
Schammler, Alfred → robotnik niefolwarczny
Schramm, Max → pracownik rolny
Schrodt, Emil → woźnica rolny
Skripzak, Stanislaus → pracownik rolny
Sperling, Paul → pracownik odpowiedzialny za paszę
Stephan, Luise → rencistka
Thums, Paul → pracownik rolny
Trautmann, Paul → właściciel gospody, odpowiedzialny za publiczny aparat telefoniczny
Tschirne, Robert → murarz
Überschaer, Ernst → woźnica rolny
Überschaer, Ernst → robotnik
Walter, August → zagrodnik
Weber, Max → woźnica rolny
Wenzel, Oskar → niezależny rolnik
Wiezorek, Alfred → dojarz
Willenberger, Paul → strażnik wsi (policjant)
Zirpel, Alfred → rolnik, współwłaściciel wsi pełniący funkcję burmistrza, numer telefonu: Jordanów 36

 

(Marcin Perliński)

dawne nazwy ulic w Dzierżoniowie