niedziela, 19 lutego 2023

Spis miejscowości przedwojennego powiatu dzierżoniowskiego wraz z polskimi i niemieckimi nazwami ...

 ... oraz z liczbą mieszkańców w roku 1943:

Lp.

Miejscowość

Nazwa niemiecka

Liczba mieszkańców
w 1943 roku

1

Bielawa

Langenbielau

20 019

2

Borowica

Harthau

460

3

Bratoszów

Stolbergsdorf

298

4

Chwalęcin

Quanzendorf

170

5

Dankowice

Dankowitz

280

6

Dobrocin

Güttmannsdorf

679

7

Dzierżoniów

Reichenbach

18 080

8

Gilów

Girlachsdorf

755

9

Glinica

Gleinitz

242

10

Gola

Guhlau

144

11

Janówek

Ober Johnsdorf

213

12

Jaźwina

Langseifersdorf

1530

13

Jezierzyce

Groß Jeseritz

321

14

Jędrzejowice

Emderdorf

130

15

Jordanów

Jordansmühl

1300

16

Kamionki

Steinkunzendorf

733

17

Kiełczyn

Költschen

301

18

Kietlin

Kittelau

251

19

Książnica

Pfaffendorf

514

20

Księgienice

Groß Kniegnitz

1085

21

Kośmin

Schobergrund

-

22

Kuchary

Kuchendorf

-

23

Ligota Mała

Klein Ellguth

116

24

Ligota Wielka

Groß Ellguth

514

25

Łagiewniki

Heidersdorf

2151

26

Mleczna

Lohetal
(wcześniej Mlietsch)

162

27

Młynica

Mellendorf

230

28

Mościsko

Faulbrück

1634

29

Niemcza

Nimptsch

3525

30

Nowa Wieś Niemczańska

Neudorf bei Bad Dirsdorf

240

31

Nowizna

Neudorf Eule

553

32

Oleszna

Langenöls

1200

33

Owiesno

Habendorf

927

34

Pieszyce

Peterswaldau

6980

35

Piława Dolna

Peilau

1913

36

Piława Górna

Gnadenfrei

5574

37

Piotrówek

Petersdorf

181

38

Piotrków

Petersrode

106

39

Piskorzów

Peiskersdorf

674

40

Podlesie

Kunsdorf

251

41

Pożarzyce

Poseritz

214

42

Przerzeczyn Zdrój

Bad Dirsdorf

960

43

Przystronie

Breitental

278

44

Radzików

Rudelsdorf

419

45

Ratajno

Panthenau

271

46

Rościszów

Steinseifersdorf

1416

47

Roztocznik

Olbersdorf

622

48

Ruszkowice

Lohenstein

66

49

Sieniawka

Lauterbach

460

50

Sienice

Senitz

570

51

Słupice

Schlaupitz

528

52

Sokolniki

Wätrisch

212

53

Stoszów

Stoschendorf

-

54

Świątniki

Schwentnig

333

55

Tuszyn

Hennersdorf

443

56

Tomice

Thomnitz

138

57

Trzebnik

Trebnig

217

58

Uciechów

Bertholdsdorf

544

59

Wilków

Groß Wilkau

590

60

Winna Góra

Karlsdorf-Weinberg

234

61

Włóki

Dreißighuben

769

 

Powyższa lista miejscowości jest niemal "żywcem" zaczerpnięta z publikacji Pana Eugeniusza Kwiatkowskiego, znanego i znakomitego historyka Dzierżoniowa, taty mojego kolegi Piotra Kwiatkowskiego.

Wszystkie powyższe dane pochodzą z czasów stricte "adolfowych", więc niektóre nazwy są już po korekcie ideologicznej, jakiej dokonano w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku. Przykładowo wieś Mleczna, gdzie wychowała się Moja Mama (Elżbieta Perlińska z domu Nicoś), otrzymała nazwę Lohetal i tak na tę miejscowość mówił ostatni dziedzic/właściciel Mlecznej, niejaki Reinhold Zirpel, który odwiedzał Moich Dziadków (Leona oraz Rozalię Nicosiów, z domu Szwast) i nawet nie chciał słyszeć o dawnej słowiańsko brzmiącej nazwie Mlietsch. I nie ma co się dziwić, bo to rodzina obszarnicza (choć nie "z vonów"). Jego brat zginął na froncie wschodnim, a on sam (= ten, z którym rozmawiałem) jakoś wydostał się z radzieckiej niewoli (za złoto, które miał przy sobie, udało się go przewieźć kutrem rybackim do Finlandii, gdzie przejęli go Amerykanie i przejechał się nawet z nimi czołgiem typu Sherman). Rodzinny grobowiec Zirplów nadal znajduje się na cmentarzu w Jordanowie Śląskim. Człowiek, z którym  rozmawiałem, bardzo zmienił się psychicznie po wojnie, bo stracił niemal wszystko i pracował jako zarządca administrujący majątkami obszarniczymi w Niemczech Zachodnich (Untergut Lenthe koło Gehrden, niedaleko Hanoweru w Dolnej Saksonii). Powiedział mi, że teraz wie, że to wiedza jest najważniejsza, a nie pieniądze, dlatego bardzo starannie wykształcił swoją córkę i większość tego, co zarabiał, przeznaczał na jej studia, także w USA. Zauważyłem jednakże, że nie pozbył się do końca obszarniczych naleciałości i o swoich pracownikach wyrażał się dość specyficznie (używał rzeczownika der Kuli = robociarz, wyrobnik, kulis). Mimo wszystko bardzo lubiłem tego człowieka, ponieważ do dziś uważam, że miał w sobie mocny szlachecki oraz idealistyczny szlif osobowościowy (mimo, że przecież z "vonów" wcale nie był, ale się przez cale życie wśród nich obracał). 

W latach trzydziestych XX wieku tzw. "pałac" (czyli dwór) w Mlecznej wyglądał następująco:

źródło: archiwum rodziny Zirpel

A na poniższym zdjęciu od lewej: żona Reinholda Zirpla (chyba o imieniu Johanna), Moja Babcia Rozalia Nicoś (z domu Szwast), Reinhold Zirpel oraz Mój Dziadek Leon Nicoś, córka Państwa Zirplów, Janina Nicoś, zięć Państwa Zirplów:

 

źródło: archiwum rodziny Zirpel


 

(Marcin Perliński)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz