Dzierżoniów → dalsze wpisy encyklopedyczne (Herder/Pierer)

Herders Conversations-Lexikon 1854-1857
(erste Auflage), Band 4, Seite 691

Pierer's Universal-Lexikon 1857-1865
(vierte Auflage), Band 5, Seite 861

Pierer's Universal-Lexikon 1857-1865
(vierte Auflage), Band 13, Seite 943,
Teil 1 von 3

Pierer's Universal-Lexikon 1857-1865
(vierte Auflage), Band 13, Seite 943,
Teil 2 von 3

Pierer's Universal-Lexikon 1857-1865
(vierte Auflage), Band 13, Seite 943,
Teil 3 von 3

 

 

 

 Jest jeszcze info o Gebiergsregierung, kiedy Dzierżoniów był stolicą Śląskiej Rejencji Górskiej (1816-1820). Ten wczesny ponapoleoński tymczasowy konstrukt administracyjny obejmował ówczesne powiaty Bolków, Ząbkowice Śląskie, Kłodzko, Bystrzyca Śląska, Jelenia Góra, Jawor, Kamienna Góra, Ziębice, Niemcza, Dzierżoniów, Świerzawa, Świdnica, Strzegom i Wałbrzych ... a stolicą tego całego konglomeratu był właśnie ... Dzierżoniów, w którym przedyskutowano i podpisano latem roku 1813 (wstępnie, jeszcze bez finalizującej ratyfikacji) bardzo istotny (tajny) międzynarodowy traktat, który ostatecznie "wykończył" Napoleona i stworzył coś w rodzaju podwalin nowego porządku w ówczesnej Europie. UWAGA!!! Porozumienia z roku 1813 nie należy mylić z konwencją podpisaną (również) w Dzierżoniowie w roku 1790.   Jest też wpis dotyczący ówczesnego powiatu (58 000 mieszkańców). 
No i oczywiście ma być "böhmischen" (= na krążku z serii "Digitale Bibliothek — Legendäre Lexika" jest typowy błąd automatycznego rozpoznania tekstu).  Ernsdorf ---> Dzierżoniów Dolny, granicą między Starym Dzierżoniowem (Alt-Reichenbach = Aldenstadt = Altstadt = Oberstadt) a Dzierżoniowem Dolnym (= Ernsdorf = Niederstadt = Nieder-Reichenbach) przebiegała wzdłuż ulicy Kościuszki (Koslikstraße), obie miejscowości połączyły się w roku 1890. Dzierżoniów liczył wówczas 6 700 mieszkańców, a Ernsdorf (wraz z obszarem przylegającej własnej "jeszcze" gminy wiejskiej) także 6 000, więc po fuzji obu struktur "zrobiło się" grubo ponad 12 000 duszyczek   Powyższe wpisy są o tyle cenne, że odzwierciedlają stan wiedzy sprzed momentu, w którym obie miejscowości połączyły się w jeden twór urbanistyczno-przemysłowy. Przykładowo oryginalny pierwotny "pierwszy" budynek SP3 (obecnie MOPS) był jeszcze ewangelicką szkołą ludową ... na terenie Ernsdorfu. Budynek, do którego uczęszczałem jako uczeń podstawówki (1978-1986), był już drugą budowlą szkolną wzniesioną w tym samym miejscu ---> najstarszą, chyba jeszcze częściowo drewnianą, szkołę ewangelicką rozebrano w drugiej połowie XIX wieku, a na jej miejscu postawiono nową (= nadal ewangelicką i ludową), by ją później w czasach (bodajże) bardzo późnego "Jaruzela", kolejny (zresztą) raz, wyremontować i dobudować salę gimnastyczną, a w roku 2012 przenieść w inne miejsce (na ul. Nowowiejską 64). Do opróżnionego budynku przy Schulstraße 24 (obecnie ul. Szkolna, w czasach PRL ul. Rosenbergów) wpierdyknięto MOPS.    Zachęcam do przestudiowania!

(Marcin Perliński)   DDZ ---> duży "Meyers KLEX" DDZ ---> mały "Meyers KLEX" DDZ ---> duży "Gebildete Stände" DDZ ---> EP PRL 1983 DDZ ---> MEP98
DDZ ---> nazwy ulic DDZ ---> plany miasta  Kronika (1929)  Przewodnik (1930)  "Ziemia na nowo rozbudzona" (1972)  "Diora" (monografie)  Fabryka Grimma (pianina, fortepiany)