poniedziałek, 23 września 2024

Cztery 555 robią sekwencję trzech następujących po sobie tonów

Mimo faktu, że niezmiernie popularny timer 555 jest opisany już chyba niemalże wszędzie oraz na wszelkie możliwe sposoby, to taki sekwencyjny sygnalizator trójtonowy jest wykonywany raczej stosunkowo rzadko ze względu na dość złożoną budowę, gdyż do jego montażu musimy użyć relatywnie sporej ilości elementów.

Działanie układu możemy zobaczyć oraz usłyszeć tutaj, a koncepcja pochodzi stądże

Ustrojstwo to zaprojektował, wykonał i przetestował Thomas Krüger z Hamburga, autor niezmiernie ciekawego serwisu dieelektronikerseite.de, oferującego także gotowe zestawy elementów, z których można zbudować wszystkie opisane tamże propozycje schematowe.

Zachęcam do wykonania oraz modyfikowania.


(Marcin Perliński)


zapasek


niedziela, 22 września 2024

Solarna lampka ogrodowa na elementach dyskretnych (Artiom Kosicyn z Tiumenia)

Można wpierdyknąć również diodę wydłubaną z żarówki LED

Czyli da się także i bez specjalizowanego scalaka, co może się przydać w ramach napraw lub budowy własnych latarenek ogrodowych.

Pojemność akumulatorka Ni-MH dobrać w taki sposób, aby nie dochodziło do przeładowania w najbardziej słoneczne upalne letnie dni, czyli amperomierz do łapki i ruszyć mózgiem. Autor wykorzystał oryginalny panel solarny ze starej standardowej taniej popularnej fabrycznej latarenki ogrodowej (cztero- lub pięciopaskowa, czyli cztero- lub pięciocelkowa, do 3 cm x 3 cm, do 2.5 V, do kilkudziesięciu miliamperów w pełnym świetle słonecznym), a diodę LED zapakował taką ciut bardziej porządną (do około 2...3 mm x 2...3 mm), wydłubaną z żarówki ledowej z gwintem E27 lub E14 (napięcie przewodzenia do około 3.6 V, prąd nominalny do 20 ... 25 mA). Przetwornica ma tak policzoną ilość zwojów, żeby do diody LED dostarczać około 19 mA.

Starsza technologia akumulatorków Ni-Cd byłaby tu zresztą lepsza, bo nie spada zbyt znacząco ich pojemność na mrozie.

opracowanie: Artiom Kosicyn 

Układ wykonany i sprawdzony praktycznie. Dioda zaświeca się po zmroku i gaśnie o świcie, a akumulatorek jest ładowany w ciągu dnia.

Zachęcam do majsterkowania.


(Marcin Perliński)



TTL 7400 dzieli płynnie nawet do trzydziestu, co się ustawia potencjometrem — koncept genialny, ale stabilność termiczna pod zdechłym Azorkiem (USA 1972, ZSRR 1975)

No tak, ale gdyby tak wpierdyknąć toto do ciepłego termostatu, to byłoby już niegłupio (i świadczą o tym zabytkowe technologie militarne, wykorzystywane okazjonalnie nawet i do dziś, np. w rakietach "Minuteman III").

Układ po raz pierwszy przedstawiono "cywilnie" w jankeskim czasopiśmie "Electronics" (10/1972), a przedruk ukazał się w breżniewowskim "Радио" (7/1975).


(Marcin Perliński)



Tranzystorowy dzielnik częstotliwości przez dwa (PRL)

Kolejny ciekawy materiał dydaktyczny z czasów minionych, wykorzystywalny jak najbardziej praktycznie.

Skany pochodzą z "telpodowskiego" zestawu politechnicznego "Młody Elektronik 4", sprzedawanego niegdyś między innymi w CSH.




Druga dioda LED miga dwukrotnie wolniej od pierwszej, czyli mamy podział przez dwa.

Obecnie dość trudno sobie wyobrazić, żeby taki dzielnik wykonywać na układach dyskretnych, ale niech no tylko nas bieda, wojna czy apokalipsa dopadnie, to wtedy wiedza elementarna może być już na wagę złota.


(Marcin Perliński)



TTL 7490 dzieli przez 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 lub 10 (standardowy scalak "śmiga" do 18 MHz)

Przetestowane na UCY7400 i pochodnych (jedynie czechosłowacki teslowski MH7490 działał jakoś nietypowo, więc ten model ewentualnie proponuję omijać, ale być może "trafił się" mi jakiś częściowo "upalony" egzemplarz).

Schemat narysowałem tylko dla podziału przez dwa. Dla pozostałych dzielników dane umieściłem w tabelce. Zwracam uwagę na kolumnę "SPIĄĆ", gdzie piny do połączenia znajdują się w odrębnych blokach grupowych, co oznacza, że łączymy w obrębie jednej grupy, a nie wszystko ze wszystkim!!!

W razie wątpliwości odsyłam do materiału uzupełniającego oraz przypominam, że podziały można realizować także według innych schematów, ponieważ kolejność "przerzutnikowania" może być inna, więc w podręcznikach, prasie czy Internecie można znaleźć również inne schematy z innymi układami połączeń, które ... działają dokładnie tak samo.

Maksymalne (teoretyczne) prędkości działania bramek logicznych znajdziesz tutaj.


(Marcin Perliński)


dzielenie przy pomocy 4017

dzielenie przy pomocy 4060

tranzystorowy dzielnik częstotliwości 

"Cmosowy" układ scalony 4017 (74HC4017) dzieli częstotliwość przez 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 lub 10 (sześć ... siedem kabelków wystarczy podlutować)

4017 pracuje do 4 MHz, a 74HC4017 do prawie 45 MHz

Żeby zrozumieć zasadę działania, należy rzucić okiem na dwa poniższe bohomazy:


Czyli można dzielić przez dowolną liczbę z zakresu 2 ... 10 poprzez pobranie sygnału z odpowiedniego wyjścia scalaka, podanego np. na pin 15 (resetujący).

A kto mimo wszystko ma problemy z "zakumaniem bazy", spogląda na mój kolejny bazgrołek, gdyż taki układ wykonałem praktycznie i działa on poprawnie do dziś w opisywanej już na niniejszym zablogowaniu f-miarce:

Tylko sześć kabelków żem był podlutował i układ pięknie dzieli przez 10, czyli np. z częstotliwości 27 180 kHz robi 2 718 kHz, bo moja f-miarka w podstawowej konfiguracji mierzy tylko do 10 000 kHz (= do 10 MHz), ale używając dzielnika na 74HC4017 można ją "przymusić" do pracy w wyższych zakresach częstotliwościowych.

W podobny sposób możemy wykonać np. kwarcowany nadajnik długo- czy średniofalowy, gdyż zakup gotowego "zabytkowego" kwarcu, np. 1 500 kHz, może być utrudniony, a montując choćby popularny złomowy "wylutowy" kwarc "telewizorowy" 3.5 MHz będziemy w stanie zrobić dzielnik przez trzy i "wydusić" z tego "betonowo" stabilną nośną w okolicach typowo radiofonicznych rozsiewczych 1 166 kHz i nadawać na falach średnich.

Dzielniki można także łączyć w szeregi, np. najpierw podzielić przez 7, a potem zrobić podział przez 2, czyli z kwarcu 3.5 MHz uzyskamy najpierw około 500 kHz, a potem około 250 kHz, czyli stworzymy broadcastingowy nadajnik długofalowy, który nie będzie zauważalnie "pływał" przy zmianach temperatury otoczenia.

A może zainteresuje Cię jeszcze dzielnik na scalaku 4060, o tyle ciekawy, że "kosteczka" ta ma już wbudowany generator. Zwracam także uwagę na 7490.

Maksymalne (teoretyczne) prędkości działania bramek logicznych znajdziesz tutaj.

Nie wykluczam ponadto, że spodoba Ci się także i tranzystorowy dzielnik częstotliwości.


Polecam!


(Marcin Perliński)



Trójledowy dwubarwny wskaźnik dostrojenia odbiornika radiowego UKF z ARCz (1975 ... 1978)

schemat ideowy 

Jest to genialny regulowalny trójprogowy wskaźnik napięcia na trzech diodach świecących. Za niskie napięcie wejściowe to aktywacja pierwszej "lewej" czerwonej diody LED, stan prawidłowy to zaświecenie się "środkowej" zielonej diody, a napięcie za wysokie to uruchomienie świecenia "prawej" czerwonej LED.

Układ po niewielkich modyfikacjach może monitorować dowolne stany napięciowe, np. nadzorować poziom naładowania akumulatora.

Tranzystory oczywiście dowolne uniwersalne, a potencjometry pakujemy montażowe.

Polska zajawka ukazała się w "Radioamatorze i Krótkofalowcu Polskim" 7/8 1978, a pierwowzór przedstawiono w niemieckim czasopiśmie "Das Elektron" 4/1975.

Niedługo możemy dojść do stanu wiedzy technologicznej, w którym zapomnimy o podstawach działania elementarnych układów, gdyż wszystko oddamy pod opiekę mikrokontrolerów, które "myślą" za nas, a taki scenariusz odcina nas od "podstaw podstaw", więc budując taki układ na tranzystorach jesteśmy w stanie odwrócić to niepokojące zjawisko i czegoś się nauczyć, tudzież ciekawy i naprawdę bardzo potrzebny w 100 procentach analogowy klasyczny przyrządzik "wystrugać".


(Marcin Perliński)


materiał źródłowy